Kontrowersje po wyborach. Ekspert: ‘Działania KO budzą wątpliwości'”

Za mało mężów zaufania – taki błąd Koalicji Obywatelskiej wytyka w rozmowie z WP prawnik i aktywista dr Krzysztof Izdebski. – Nie ma zbyt wielu dobrze udokumentowanych przypadków nieprawidłowości, nie ma odpowiedniego dostępu do wiedzy o tym, co działo się w komisjach – tłumaczy. A na tym nie koniec.

Komitet wyborczy Rafała Trzaskowskiego domaga się ponownego przeliczenia głosów. Złożył w poniedziałek protest w Sądzie Najwyższym. Takie protesty można było składać do końca dnia, 16 czerwca.

“Od wielu dni analizujemy wyniki wyborów – komisja po komisji. Przeanalizowaliśmy 31 627 obwodowych komisji wyborczych w całej Polsce. Na podstawie tych danych składam osobisty protest wyborczy i was zachęcam do tego samego. W poniedziałek protest złoży również komitet wyborczy Rafała Trzaskowskiego” – napisał członek sztabu Rafała Trzaskowskiego, wiceminister Cezary Tomczyk, opisując następnie “dowody, które wskazują, że wybory wymagają ponownej weryfikacji wszędzie tam, gdzie wykazane są nieprawidłowości”.

Wśród przykładów wymienił m.in. sytuację, w której odnotowano “niewytłumaczalny wzrost głosów nieważnych z podwójnym znakiem X tam, gdzie Trzaskowski wygrywał w I turze”.

Wiceszef MON wskazuje też, że “w komisjach, gdzie Trzaskowski wygrał w I turze – wzrost takich głosów wyniósł średnio 149,9 proc., a w komisjach, gdzie wygrał Nawrocki – tylko 44,6 proc.”. “Ponad trzykrotna różnica. Tych głosów nie da się przypisać “przypadkowi”. To może być efekt masowego unieważniania [czyli dopisywania drugiego X na kartach, w których wyborcy głosowali na Trzaskowskiego, by doprowadzić do unieważnienia ich głosu]” – czytamy we wpisie.

– Każdy przypadek możliwych nieprawidłowości musi sprawdzić Sąd Najwyższy, a konkretnie Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych (nieuznawana przez rządzących oraz TSUE czy ETPCz – przyp. red.). Niestety, problem jest z tymi protestami, które stanowią “masówkę” [czyli wiele protestów może się dublować i dotyczyć tych samych potencjalnych błędów – red.]. Możemy też mówić o błędzie, który popełniła Koalicja Obywatelska, mianowicie skierowała do komisji zbyt małą liczbę mężów zaufania. Konsekwencją jest to, że nie ma zbyt wielu dobrze udokumentowanych przypadków nieprawidłowości, nie ma odpowiedniego dostępu do wiedzy o tym, co działo się w komisjach i tak dalej – mówi nam prawnik i aktywista dr Krzysztof Izdebski z Fundacji Batorego.

Mimo to wiceminister Tomczyk zwraca uwagę na “równie drastyczny wzrost dotyczący głosów nieważnych ogółem – z naciskiem na puste karty”. “W komisjach, gdzie wygrał Trzaskowski – wzrost głosów nieważnych ogółem wyniósł średnio 177,5 proc. W komisjach, gdzie wygrał Nawrocki – tylko 77,9 proc. To ponad czterokrotna różnica w liczbie pustych kart. Statystycznie nie do obrony. Takie skoki wymagają pilnej kontroli” – pisze.

Przypomina także błędy, do których doszło w Krakowie i Mińsku Mazowieckim.

“Statystyka nie kłamie: 7 przesuniętych głosów na komisję = 442 778 głosów różnicy w skali kraju. 7 głosów odjętych Trzaskowskiemu i dodanych Nawrockiemu × 31 627 komisji = 442 778.” Podkreśla, ze “to wystarczy, by odwrócić wynik wyborów”.

To ciekawe wyliczenia, jeśli chodzi o możliwą różnicę, wynoszącą kilkaset tysięcy głosów, ale wynikają tylko z jakichś założeń statystycznych, teoretycznych. Natomiast nie ma tam jednoznacznego dowodu, komisja po komisji, że były problemy – mówi nam prawnik dr Krzysztof Izdebski.

– To jest bardzo skomplikowany proces, w wyborach uczestniczyło 21 milionów Polaków, pomyłki mogą się zdarzać. Oczywiście nie wykluczam, że w niektórych komisjach mogły zdarzyć się nieprawidłowości, którymi powinien zająć się prokurator. Na razie jednak nie ma przekonujących argumentów, by stwierdzić, że wybory zostały sfałszowane – dodaje.

Jak wskazuje, “nie mamy sygnałów, że do przesunięć, o których pisze minister Tomczyk, dochodziło we wszystkich albo nawet w większości komisji”. – To na razie tylko teoria – przekonuje.

Władza traktuje sprawę priorytetowo. Zapowiedział to minister sprawiedliwości Adam Bodnar.

– Zastanowimy się nad tym, czy konieczny jest osobny zespół śledczy, czy być może wystarczy, żeby te sprawy najzwyczajniej w świecie były prowadzone przez jednostki prokuratury, ale z odpowiednim poziomem determinacji i zaangażowania, tak, aby nikt z nas nie miał wątpliwości co do pełnego zaangażowania prokuratury w te sprawy, absolutnie traktuję to jako jeden z moich najważniejszych obowiązków w tym szczególnym okresie, aż do momentu, kiedy nastąpi ostateczne rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego w przedmiocie ważności wyborów – zaznaczył na konferencji prasowej.

Wcześniej premier Donald Tusk stwierdził, że “rząd nie powinien się wtrącać w procedury wyborcze”.

– To byłoby złe z punktu widzenia fundamentów demokracji. Skoro i SN i PKW uznają, że tam, gdzie są ewidentne sygnały o nieprawidłowościach, należy głosy przeliczyć, na razie dotyczy to 12 czy 13 komisji, to nie mam żadnych wątpliwości, i nie chodzi mi o argumenty posła Giertycha, rozumiem emocje po obu stronach, ale zostawmy na to na boku – powiedział na konferencji prasowej.

– Skoro zdecydowano się i to nie przecież moja decyzja, tylko tych instytucji neutralnych, niezależnych od rządu, przeliczyć ponownie głosy, ponieważ stwierdzono nieprawidłowości lub podejrzenie popełnienia przestępstwa, to nie będę dzisiaj wzywał, żeby przeliczyć głosy w całym kraju wszędzie, ale wydaje mi się oczywiste, że wszędzie tam, gdzie zachodzi prawdopodobieństwo nieprawidłowości, wszędzie tam trzeba to zrobić – mówił dalej.

Zapowiedział jednak stworzenie specjalnego zespołu śledczego, o którym wspominał już minister Adam Bodnar. – Będę zwracał się do prokuratora generalnego, aby nie wahał się przed podjęciem działań, może nawet utworzenia specjalnego zespołu wobec zdarzeń, które mają być może przestępstwa, jeżeli chodzi o nadużycia czy fałszowanie wyborów – stwierdził premier.

Jak podkreślił, “nie dlatego, że moim zamiarem jest wywrócenie wyniku wyborów, ale państwo polskie nie może lekceważyć żadnego sygnału świadczącego o tym, że gdzieś było fałszowanie, nadużycie, zła wola, zwykła nieudolność, to wszystko musi być sprawdzone” – mówił Tusk.

Czy ma to sens? – Powołanie zespołu śledczego, zapowiadanego przez premiera i ministra sprawiedliwości, to w dużej mierze element narracji politycznej, chęci trzymania na baczność elektoratu, który ma pewne oczekiwania. Wiele osób ma wciąż nadzieje, że jednak wybory wygrał Rafał Trzaskowski. Ale to są płonne nadzieje. Kandydat KO wybory przegrał – przyznaje w rozmowie z WP prawnik Krzysztof Izdebski.

Wskazuje na potrzebę zmian w prawie.

– Potrzebne są zmiany w Kodeksie wyborczym. Błędy popełniane przez komisje również są wypadkową niedoskonałego kodeksu. Musimy zmierzyć się chociażby z korektą demograficzną czy też tematem agitacji wyborczej. To jest ostatni moment, żeby to zmienić przed wyborami w 2027 roku. One są już naprawdę niedługo. Powstała podkomisja w Sejmie, która miała się tym zająć, ale o jej pracach nic nie słychać – konkluduje ekspert.