Ostatnie Pokolenie znów blokuje Warszawę. Bo Trzaskowski odwołał spotkanie

Ruch obywatelski Ostatnie Pokolenie po raz kolejny dał o sobie znać, blokując w poniedziałek rano ulice Warszawy. Aktywiści, znani z radykalnych form protestu klimatycznego, zorganizowali demonstrację w centrum miasta, powodując gigantyczne korki i niezadowolenie mieszkańców. Tym razem bezpośrednim powodem ich akcji było — jak twierdzą — odwołanie spotkania przez prezydenta Warszawy, Rafała Trzaskowskiego. Czy protesty uliczne stają się nową normą, a klimat to tylko pretekst do konfrontacji z władzami? Czy racje młodych aktywistów przebijają się do świadomości społecznej, czy raczej wzbudzają irytację? Sprawdzamy kulisy protestu, reakcje władz i ocenę opinii publicznej.

Co się wydarzyło?

W poniedziałkowy poranek, około godziny 7:30, kilkudziesięciu aktywistów z grupy Ostatnie Pokolenie usiadło na jezdni Alej Jerozolimskich oraz w okolicach ronda Dmowskiego. Trzymali transparenty z hasłami: „Rząd śpi, my nie mamy czasu”, „Trzaskowski, dlaczego milczysz?” i „Działaj teraz, nie za 10 lat”. Ruch w centrum Warszawy został sparaliżowany. Policja rozpoczęła interwencje dopiero po ponad godzinie od rozpoczęcia protestu.

Powodem blokady — według organizatorów — było nagłe odwołanie spotkania przez prezydenta stolicy Rafała Trzaskowskiego, które miało się odbyć w ubiegłym tygodniu. Młodzi aktywiści twierdzą, że od miesięcy próbują nawiązać dialog z władzami miasta w sprawie przyjęcia tzw. „miejskiej deklaracji klimatycznej”, ale są ignorowani.

— Próbowaliśmy wszystkiego. Pisaliśmy petycje, prosiliśmy o rozmowę, organizowaliśmy happeningi. Kiedy już wreszcie udało się umówić na spotkanie z prezydentem, odwołał je w ostatniej chwili. To brak szacunku — mówiła podczas protestu jedna z uczestniczek, Julia Czerwińska, studentka socjologii i aktywistka ruchu.

O co walczy Ostatnie Pokolenie?

Ostatnie Pokolenie to polski odłam europejskiego ruchu Extinction Rebellion, znany z bezkompromisowych działań mających na celu wywarcie presji na rządzących w sprawach związanych ze zmianami klimatycznymi. Domagają się natychmiastowej transformacji energetycznej, zakończenia inwestycji w paliwa kopalne i zwiększenia finansowania działań na rzecz klimatu. Jednym z ich postulatów w Warszawie jest ogłoszenie przez miasto stanu klimatycznego zagrożenia i przyjęcie konkretnych zobowiązań redukcji emisji CO₂.

Z jednej strony, postulaty Ostatniego Pokolenia są zgodne z rekomendacjami wielu międzynarodowych organizacji naukowych i ekologicznych. Z drugiej, forma protestu — polegająca na paraliżowaniu ruchu i blokowaniu codziennego życia mieszkańców — budzi ogromne kontrowersje.

Trzaskowski odpowiada: „Nie chodzi o formę presji”

Biuro prasowe prezydenta Warszawy opublikowało oficjalne stanowisko, w którym poinformowano, że spotkanie nie zostało „odwołane bez przyczyny”, a jedynie przełożone z powodu pilnych obowiązków Rafała Trzaskowskiego. Jak podano, prezydent ma zamiar spotkać się z aktywistami, ale nie akceptuje form nacisku, które utrudniają funkcjonowanie miasta.

— Jesteśmy otwarci na dialog i rozumiemy powagę sytuacji klimatycznej. Ale nie możemy pozwolić, by ulica decydowała o kształcie polityki miejskiej. Blokowanie miasta nie przyspiesza rozwiązań — mówił w rozmowie z TVN Warszawa rzecznik ratusza, Kamil Dąbrowa.

Reakcje społeczne: poparcie czy irytacja?

Mieszkańcy Warszawy są podzieleni. Część uważa działania aktywistów za potrzebne i konieczne, argumentując, że tylko dzięki radykalizmowi można zwrócić uwagę mediów i polityków. Inni są sfrustrowani i rozgoryczeni.

— Spóźniłem się dziś do pracy. Moje dziecko nie dotarło na czas do szkoły. Czy ktoś mnie o to pytał? Czy ich klimat jest ważniejszy niż nasze codzienne życie? — pytał zdenerwowany kierowca stojący w korku przy rondzie de Gaulle’a.

W sondażu przeprowadzonym przez portal Interia, 59% ankietowanych odpowiedziało, że „nie popiera form protestu Ostatniego Pokolenia”, choć 48% zgadza się z ich postulatami.

Eksperci: „To konflikt pokoleniowy i systemowy”

Socjolodzy i politolodzy zgodnie wskazują, że protesty klimatyczne są objawem głębokiego kryzysu zaufania młodych ludzi do systemu politycznego. Dr Elżbieta Sawicka z Uniwersytetu Warszawskiego mówi:

— Młode pokolenie nie wierzy już, że polityka parlamentarna odpowie na wyzwania klimatyczne. Dlatego wychodzą na ulice. Blokują ruch, bo sami czują się zablokowani — przez obojętność, przez ignorancję, przez czas, który się kończy.

Co dalej?

Ostatnie Pokolenie zapowiada kolejne protesty, jeśli władze nie podejmą konkretnych działań. Ich przedstawiciele podkreślają, że nie zamierzają przestać, dopóki nie zostaną wysłuchani i nie dojdzie do rzeczywistego spotkania.

Z drugiej strony, ratusz i prezydent Trzaskowski próbują znaleźć balans między prawem do protestu a utrzymaniem porządku w mieście. Pojawiają się głosy, że potrzebne są nowe mechanizmy dialogu między ruchami obywatelskimi a władzami — tak, by rozładować napięcia i nie dopuszczać do radykalizacji.

Wnioski

Protesty Ostatniego Pokolenia w Warszawie to nie tylko kwestia polityki klimatycznej. To sygnał szerszego problemu społecznego — pęknięcia między obywatelami a instytucjami, między młodzieżą a władzą, między poczuciem pilności a biurokratycznym tempem reakcji. Czy władze miasta znajdą sposób, by nie zlekceważyć tego głosu, a jednocześnie przywrócić porządek? I czy aktywiści znajdą nową formę nacisku, która nie zniechęci ludzi, których chcą przekonać do swoich racji?