Zaskakujące słowa z Niemiec o Tusku

Zagraniczne komentarze nie pozostawiają złudzeń – w niemieckim dzienniku pojawiły się krytyczne głosy pod adresem obecnego rządu Donalda Tuska. Choć premier deklarował odbudowę demokracji i rozliczenie nadużyć poprzedników, publicysta Klaus Bachmann twierdzi, że zmiany pozostały w sferze zapowiedzi. Zamiast rewolucji mamy kontynuację – ale w innej oprawie.
Niemcy ostro o Donaldzie Tusku
Dwa lata temu Koalicja Obywatelska zdobyła władzę pod przewodnictwem Donalda Tuska, obiecując gruntowne zmiany. Na fali aktywizacji młodych wyborców rząd zapowiedział rozliczenie korupcji, odejście od polityki nienawiści wobec mniejszości oraz odbudowę relacji z Zachodem. Nadzieje były duże, jednak – jak twierdzi niemiecki publicysta Klaus Bachmann – konkretów nadal brakuje.
Na łamach “Berliner Zeitung” autor stwierdził, że mimo pewnych kosmetycznych zmian, takich jak większy pluralizm w mediach publicznych czy ograniczenie finansowania skrajnej prawicy z państwowych środków, fundamentalne problemy pozostały nierozwiązane. Wskazuje, że nie dokonano żadnych poważnych rozliczeń poprzedniej władzy za łamanie prawa i konstytucji. Przeszkodą ma być nie tylko blokada prezydenta Andrzeja Dudy, ale również – jak pisze Bachmann – przekonanie rządzących, że wyborcy tak naprawdę nie chcą głębokich zmian.
Co więcej, autor wprowadza pojęcie “tajnej konstytucji”, czyli niepisanego kodeksu politycznych ograniczeń, który ma powstrzymywać każdą władzę – niezależnie od barw partyjnych – przed radykalnymi krokami. Jej istnienie ma tłumaczyć polityczną stagnację i ostrożność, szczególnie wobec wpływowych postaci dawnego systemu.
Donald Tusk walczy o elektorat prawicy?
W komentarzu Bachmanna pojawia się też ostrzeżenie przed zbliżaniem się mainstreamu do języka i postulatów ugrupowań radykalnych. Publicysta zarzuca polskim elitom – zarówno obecnym, jak i poprzednim – że rywalizują o elektorat prawicowy, licytując się na ksenofobię i nacjonalizm. Zdaniem autora zarówno PiS, jak i PO próbują przypodobać się skrajnie konserwatywnej części społeczeństwa, obierając coraz twardszy kurs.
“Trzeba być bardziej antyukraińskim niż ci, którzy nienawidzą Ukrainy, bardziej nacjonalistycznym niż nacjonaliści i bardziej antyniemieckim niż PiS w ostatnich latach” – cytuje Bachmann. 
W jego ocenie to nie jest strategia zmiany, ale dowód na uwięzienie w tej samej politycznej logice, która wcześniej była domeną Jarosława Kaczyńskiego.
Szczególnie niepokojące – według niemieckiego komentatora – jest przekonanie, że elektorat Konfederacji może zadecydować o wyniku przyszłych wyborów. Z tego powodu rządzący rezygnują z odwagi reform i pogłębiają podziały, licząc na krótkoterminowe zyski polityczne. Bachmann sugeruje, że taka strategia może prowadzić do dalszej erozji zaufania obywateli do instytucji państwa i demokracji jako takiej.
“Kodeks elit” według Bachmana
Najbardziej kontrowersyjna teza pojawia się w ostatniej części komentarza. Klaus Bachmann twierdzi, że w Polsce obok oficjalnej konstytucji obowiązuje niepisany “kodeks elit”, który nie jest znany opinii publicznej, ale którego politycy się trzymają. To ten niewidzialny mechanizm – według niego – odpowiada za powściągliwość wobec osób z najwyższych szczebli władzy.
Zdaniem autora nawet jeśli formalnie możliwe jest pociągnięcie do odpowiedzialności polityków za korupcję czy łamanie prawa, w praktyce działania te ograniczają się do symbolicznych “płotek”, jak choćby Maciej Świrski z KRRiT. “Grube ryby”, takie jak prezes NBP Adam Glapiński, pozostają nietykalne. A wyroki Trybunału Konstytucyjnego – o ile nie są wygodne dla rządu – są po prostu ignorowane.
Bachmann przekonuje, że ten niepisany system nie chroni słabych ani wykluczonych. Przeciwnie – prawdziwe konflikty polityczne rozgrywają się na plecach cudzoziemców, uchodźców i osób bez prawa głosu. Publicysta widzi w tym zjawisku zjawisko szersze niż tylko polskie – podobne mechanizmy mają jego zdaniem działać również w USA, Turcji, Holandii, a nawet w Niemczech.