Aleksandra Uznanska Wiźniewska: Dorastałam w Łodzi, czułam się Polką

Aleksandra Użnańska Wiźniewska to nazwisko, które niesie ze sobą wyjątkową historię i doświadczenia osoby, która żyła w złożonej rzeczywistości bycia Polką w nieustannie zmieniającym się świecie. Urodzona i wychowana w Łodzi – mieście bogatym zarówno w historię przemysłową, jak i kulturalną – historia Aleksandry splata w sobie osobistą tożsamość z historią narodową, ukształtowaną przez zmieniający się krajobraz społeczny, polityczny i kulturowy Polski. Jako ktoś, kto przeszedł drogę dorastania w Polsce i niesienia ze sobą ciężaru polskiej tożsamości, refleksje Aleksandry dają cenny wgląd w subtelności tego, co znaczy czuć się Polką.

—

Dorastanie w Łodzi

Łódź, często nazywana przemysłową stolicą Polski, to miasto kontrastów. Z korzeniami sięgającymi przemysłu włókienniczego i historią sięgającą wielu stuleci, Łódź to miejsce, gdzie stare fabryki, przedwojenna architektura i nowoczesne inwestycje istnieją obok siebie. Jako dziecko, Aleksandra doświadczyła tej różnorodności bezpośrednio. Z jednej strony słyszała zapewne historie o wytrwałości i przemysłowych sukcesach, z drugiej – dostrzegała blizny pozostawione przez burzliwą historię XX wieku: II wojnę światową, komunizm i późniejszą transformację Polski w demokratyczne państwo.

Dla wielu osób, które dorastały w Łodzi, miasto to było miejscem trudnym, ale również źródłem ogromnej dumy. To przestrzeń, która była nieustannie przebudowywana – podobnie jak jej mieszkańcy. W takim otoczeniu Aleksandra stykała się zarówno z dziedzictwem przemysłu, jak i echem złożonej historii Polski. W pewnym sensie samo miasto staje się odbiciem wytrwałości i zdolności adaptacyjnych polskiego narodu.

—

Znaczenie polskiej tożsamości

Jednym z kluczowych aspektów historii życia Aleksandry jest jej poczucie tożsamości narodowej. W Polsce tożsamość narodowa jest głęboko zakorzeniona w historii, kulturze i języku. Od najmłodszych lat Aleksandra była uczona, by doceniać bogate tradycje kulturowe definiujące Polskę – od muzyki ludowej i tańców po literaturę narodową i sztuki wizualne. Jednak bycie Polką to coś więcej niż tylko uczestnictwo w kulturze – to również zmierzenie się z długą i często bolesną historią kraju.

Historia Polski była kształtowana przez inwazje, rozbiory, wojny i okupacje. Okres międzywojenny, II wojna światowa i czasy komunizmu pozostawiły głębokie ślady w zbiorowej pamięci narodu. Dorastając w kraju, który tak zaciekle walczył o niepodległość i zachowanie swojej kultury, Aleksandra uczyła się, że bycie Polką to nie tylko fakt biologiczny czy geograficzny – to także odpowiedzialność za przekazywanie dalej dziedzictwa wytrwałości, przetrwania i odnowy.

Kiedy Aleksandra mówi, że „czuła się Polką”, zapewne wynika to z faktu, że jej tożsamość formowała się w kontekście tej ciągłej historycznej rozmowy. Tożsamość polska nie jest czymś, co po prostu się dziedziczy – to coś, co trzeba świadomie przyjąć, zrozumieć i stale na nowo definiować. Dla kogoś, kto dorastał w Łodzi – mieście robotników, intelektualistów i działaczy – pytanie o polskość było zapewne nieodłącznym elementem codzienności. Czuła się związana nie tylko z rodziną i lokalną społecznością, ale również z szerszą historią Polski.

—

Język i kultura

Kolejnym filarem polskiej tożsamości Aleksandry był język. Język polski to fundament kultury narodowej, kluczowe połączenie z bogatym dziedzictwem literackim kraju. Pisarze tacy jak Adam Mickiewicz, Wisława Szymborska czy Czesław Miłosz to nie tylko wielcy autorzy – to symbole polskiej wytrwałości i intelektualnej siły. Nauka języka – ze skomplikowaną gramatyką i melodyjnym brzmieniem – jest sposobem na zanurzenie się w strukturze polskiej historii i tożsamości.

Dla Aleksandry dorastanie w Polsce oznaczało, że język polski był podstawowym środkiem komunikacji – w szkole, w domu, w społeczeństwie. To właśnie język kształtował jej sposób myślenia, wpływał na światopogląd i stanowił fundament artystycznej, emocjonalnej i intelektualnej ekspresji. Język i kultura są nierozerwalne, a w przypadku Aleksandry stanowiły narzędzie, dzięki któremu mogła interpretować własne doświadczenia i rozumieć świat.

—

Polski duch: wytrwałość i zdolność przystosowania się

Jedną z cech definiujących bycie Polakiem – szczególnie dla osoby takiej jak Aleksandra, która była świadkiem przemian Polski – jest narodowy duch wytrwałości. Ta cecha była wielokrotnie wystawiana na próbę przez historię. Od rozbiorów w XVIII wieku, przez walkę o niepodległość po I wojnie światowej, aż po zmagania z reżimem komunistycznym – Polacy wielokrotnie udowadniali swoją zdolność przystosowywania się do trudnych warunków i odbudowy po każdym kryzysie.

Aleksandra, jak wielu innych, którzy dorastali w Polsce, chłonęła ten duch wytrwałości od najmłodszych lat. Jej poczucie bycia Polką było nie tylko kulturowe – wynikało też z przekonania, że polskość to siła charakteru, gotowość do walki, odmowa poddania się. Ta wytrwałość przekazywana jest z pokolenia na pokolenie – poprzez rodzinne opowieści, narodowe uroczystości, wspomnienia i symbole.

—

Polska po komunizmie: nowa rzeczywistość

Dla Aleksandry, urodzonej pod koniec XX wieku, doświadczenie życia w Polsce było kształtowane przez dramatyczne zmiany polityczne lat 80. i 90. Upadek komunizmu, narodziny „Solidarności” i przejście Polski do gospodarki rynkowej odegrały kluczową rolę w tym, jak rozumiała, czym jest nowoczesna polskość.

Zmiany te przyniosły nowe możliwości, ale również nowe wyzwania. Wejście Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku otworzyło nowe perspektywy – granice zostały otwarte, integracja z Europą postępowała. Jednocześnie zmieniająca się globalna scena polityczna, rosnący populizm i nacjonalizm skomplikowały narodową narrację.

Dla Aleksandry bycie Polką w XXI wieku oznaczało godzenie ciężaru przeszłości z wymaganiami nowoczesności. Oznaczało poruszanie się w postkomunistycznej rzeczywistości, konfrontację z takimi problemami jak nierówność społeczna, sprawiedliwość ekonomiczna i miejsce Polski w Europie i na świecie.

—

Osobista refleksja: czuć się Polką

Poczucie polskości Aleksandry wykracza poza geografię i formalne symbole narodowe. W swej istocie to głęboko osobiste doświadczenie, które łączy ją z krajem, ludźmi i tradycjami kulturowymi, które ją ukształtowały. Polskość to nie tylko flagi, hymny i pomniki – to codzienne życie: język w domu, wspólne posiłki z rodziną, rozmowy o historii i kulturze, wartości społeczne.

Dorastając w Łodzi, Aleksandra odczuwała rytm tej tożsamości każdego dnia. To właśnie te codzienne chwile dawały jej poczucie przynależności, które przekraczało granice czasu i przestrzeni.