„Niespełnione obietnice i paraliż polityczny: rząd Tuska pod ostrzałem”

Po ostatnim posiedzeniu Rady Gabinetowej w Polsce, na premiera Donalda Tuska spadła fala ostrej krytyki. W omawianym oświadczeniu nazwano go „premierem chaosu i niedotrzymanych obietnic”, formułując szereg zarzutów – od niewłaściwego zarządzania finansami publicznymi po kontrowersyjne decyzje w polityce zagranicznej. Niezależnie od tego, czy ocena ta jest uznawana za uzasadnioną, czy raczej partyjną, odzwierciedla ona rosnące napięcia w polskim dyskursie politycznym, zwłaszcza w kontekście reform krajowych, presji gospodarczej i strategicznego miejsca Polski w Unii Europejskiej.

Sednem krytyki jest twierdzenie, że Tusk sprawuje władzę w atmosferze legislacyjnego chaosu i narastającego deficytu budżetowego. Opozycja argumentuje, że jego rząd nie potrafi – lub nie chce – wprowadzać spójnych, stabilnych przepisów, zamiast tego tworząc zdezorganizowane i niespójne otoczenie prawne. „Legislacyjny bajzel”, jak nazwano to w oryginalnym polskim tekście, podważa zaufanie do instytucji publicznych, zniechęca inwestorów i utrudnia życie zwykłym obywatelom oraz przedsiębiorcom. Krytycy wskazują na przyspieszone procedowanie ustaw, niespójności prawne i zmienność polityk jako symptomy nieporządku. Choć pewien poziom zmian legislacyjnych jest nieunikniony w każdej demokracji, zarzut dotyczy tu chaosu o charakterze strukturalnym i możliwego do uniknięcia.

Kolejnym poważnym punktem sporu jest polityka fiskalna Tuska, a szczególnie zarzuty o planowane podniesienie sześciu różnych podatków oraz wprowadzenie dodatkowego podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) dla banków. Przeciwnicy twierdzą, że to „skok na portfele Polaków”, sugerując powrót do polityki oszczędności lub strategii zwiększania dochodów budżetu kosztem głównie klasy średniej i niższej.

Z drugiej strony, rząd może argumentować, że takie działania są konieczne dla ustabilizowania budżetu po latach intensywnych wydatków w czasie pandemii COVID-19 i wojny w Ukrainie. Podnoszenie podatków nigdy nie jest popularne, ale czasem jest niezbędnym krokiem dla konsolidacji fiskalnej. Problem pojawia się jednak w sferze odbioru społecznego, szczególnie gdy podwyżki podatków idą w parze z kontrowersyjnymi decyzjami, jak likwidacja wakacji kredytowych – postrzegana jako korzystna dla banków, a szkodliwa dla konsumentów. Krytycy twierdzą, że decyzja ta przyniosła bankom dodatkowe zyski kosztem zadłużonych obywateli, zwłaszcza w warunkach inflacji.

Wstrzymanie lub opóźnienie strategicznych projektów infrastrukturalnych, w szczególności CPK (Centralnego Portu Komunikacyjnego) oraz rozwoju energetyki jądrowej, to kolejny punkt zapalny. CPK – ogromny projekt portu lotniczego i węzła komunikacyjnego – był promowany przez poprzedni rząd jako symbol modernizacji Polski i jej przywództwa regionalnego. Zwolennicy projektu uważają, że jego zatrzymanie lub opóźnianie naraża kraj na utratę konkurencyjności i autonomii strategicznej w długim okresie.

Podobnie, wysiłki Polski na rzecz dywersyfikacji źródeł energii i ograniczenia zależności od węgla są ściśle powiązane z rozwojem energetyki jądrowej. Jeśli obecna administracja jest postrzegana jako blokująca te projekty, może to prowadzić do zarzutów o brak działań na rzecz bezpieczeństwa energetycznego państwa. Rząd Tuska może odpierać te zarzuty, kwestionując wykonalność, wpływ na środowisko lub koszty finansowe takich megaprojektów, jednak sama percepcja obstrukcji może być politycznie kosztowna.

Kolejną kwestią budzącą duże emocje jest polityka rządu wobec ukraińskich uchodźców i migrantów, z których wielu uciekło do Polski po pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę. Zarzut wobec Tuska głosi, że dąży on do przyznania nadmiernych przywilejów obywatelom Ukrainy „kosztem Polaków”. Tego typu retoryka odwołuje się do rosnących obaw o podział zasobów, dostęp do usług społecznych, mieszkań i miejsc pracy.

Polska była dotąd jednym z najbardziej hojnych państw w przyjmowaniu Ukraińców, jednak wraz z przedłużającym się konfliktem wojennym wśród części społeczeństwa zaczyna pojawiać się zmęczenie. Granica między pomocą humanitarną a długofalową integracją zaczyna się zacierać, a zarządzanie tymi napięciami będzie dużym wyzwaniem dla każdego rządu. Zarzut, że administracja Tuska przesadza w tym zakresie, wpisuje się w narracje nacjonalistyczne i populistyczne, które przedstawiają politykę migracyjną jako grę o sumie zerowej.

W polityce zagranicznej pada zarzut, że Tusk jest zbyt uległy wobec Unii Europejskiej – szczególnie Brukseli i Berlinowi – co rzekomo odbywa się kosztem polskiej suwerenności i interesu gospodarczego. Ta krytyka nie jest nowa; Tusk, jako były przewodniczący Rady Europejskiej, bywa przez przeciwników przedstawiany jako zbyt „proeuropejski”, a przez to niewystarczająco stanowczy w obronie interesów narodowych.

Szczególnie wrażliwym tematem jest umowa handlowa z krajami Mercosur. Krytycy obawiają się, że otwarcie polskich rynków na produkty rolne z Ameryki Południowej może zniszczyć lokalne rolnictwo, które nie jest w stanie konkurować z wielkoskalowymi producentami z Brazylii czy Argentyny. Zarzut wobec Tuska brzmi: jest gotów „sprzedać polskie rolnictwo”, by przypodobać się Brukseli lub osiągnąć inne korzyści polityczne. Podobnie, dwustronne umowy z Ukrainą, które postrzegane są jako niekorzystne dla Polski, wspierają narrację o słabym przywództwie i nieudolnych negocjacjach.

Obrońcy Tuska mogą jednak argumentować, że bliższe powiązanie z partnerami z UE jest kluczowe dla bezpieczeństwa i dobrobytu Polski, zwłaszcza wobec zagrożenia ze strony Rosji i globalnej niepewności gospodarczej. Mogą postrzegać krytykę jako nacjonalistyczny odruch, który pomija strategiczne znaczenie współpracy i integracji w ramach europejskiej wspólnoty.

Ostatecznie, tak szeroka krytyka Donalda Tuska odzwierciedla głęboko spolaryzowany krajobraz polityczny w Polsce. Jego powrót do władzy oznaczał istotną zmianę w kierunku państwa, z nadziejami na odwrócenie polityki Prawa i Sprawiedliwości oraz przywrócenie bardziej liberalno-demokratycznych standardów. Jednak oczekiwania potrafią być bronią obosieczną. Krytycy zarzucają Tuskowi brak realnych zmian i pogłębianie chaosu.

Warto zauważyć, że wiele z podnoszonych zarzutów – deficyty budżetowe, podwyżki podatków, opóźnienia inwestycji, złożona polityka migracyjna – to wyzwania, z którymi borykają się także inne europejskie rządy. To, co wyróżnia Polskę, to intensywność retoryki i zero-jedynkowe przedstawianie niemal każdej debaty politycznej.

To, czy Donald Tusk rzeczywiście jest „premierem chaosu”, czy raczej liderem próbującym poruszać się w burzliwym otoczeniu krajowym i międzynarodowym, zależy w dużej mierze od politycznego punktu widzenia. Krytyka – choć ostra i momentami przesadzona – trafia w realne lęki dotyczące