Będzie srogi wpier*** – opisuje jeden ze sztabowców badania, które dostał sztab PiS tuż przed pierwszą turą wyborów prezydenckich. 💡 Później przeprowadzono jednak kolejne, kluczowe badanie ➡️

Tuż przed pierwszą turą wyborów prezydenckich w Polsce, w jednym z najbardziej napiętych momentów kampanii, sztab Prawa i Sprawiedliwości (PiS) otrzymał wyniki wewnętrznego badania opinii publicznej, które wywołało prawdziwe poruszenie. Jeden ze sztabowców, mający dostęp do danych, podsumował je dosadnie: „Będzie srogi wpier***”. To krótkie, emocjonalne zdanie natychmiast obiegło kuluary partyjne i medialne, stając się symbolem rosnącego niepokoju w obozie rządzącym. Choć później przeprowadzono kolejne, bardziej dopracowane badanie, które nieco ostudziło emocje, pierwsze rezultaty były alarmujące i dały wiele do myślenia nawet najbardziej lojalnym działaczom partii.

Wstępne badanie, o którym mowa, pochodziło z jednego z zaprzyjaźnionych ośrodków badania opinii społecznej, współpracującego od lat z PiS-em. Miało ono za zadanie dać możliwie precyzyjną prognozę przed pierwszą turą wyborów prezydenckich i odpowiedzieć na pytanie, czy kandydat wspierany przez partię ma realne szanse na wygraną – lub chociaż na wejście do drugiej tury. Wyniki były jednak druzgocące. Pokazywały, że poparcie dla kandydata PiS dramatycznie spada, a dystans do konkurentów – szczególnie kandydata opozycji z Koalicji Obywatelskiej i przedstawiciela Trzeciej Drogi – niebezpiecznie się zwiększa.

Dane wskazywały na silną mobilizację elektoratu opozycyjnego, który tym razem postanowił nie czekać na drugą turę, lecz uderzyć już na początku. Według badania, aż 70% wyborców opozycji deklarowało „bardzo silną” chęć uczestnictwa w głosowaniu, podczas gdy po stronie PiS tylko nieco ponad 50% wyrażało taką samą gotowość. Różnica ta mogła przesądzić o wszystkim. Co więcej, w kluczowych grupach społecznych – takich jak młodzi wyborcy, mieszkańcy miast czy osoby z wyższym wykształceniem – kandydat PiS miał wyniki poniżej 15%. To zapalało czerwone światło w sztabie.

Wewnętrzne badanie nie tylko szacowało wynik głosowania, ale też analizowało motywacje wyborców i ich emocjonalne nastawienie wobec poszczególnych kandydatów. Kandydat PiS był odbierany jako „zużyty politycznie”, „oderwany od rzeczywistości” i „nieskuteczny”. Co gorsza, przekaz kampanii nie trafiał do żadnej grupy społecznej. Przekonywanie o „zagrożeniu zewnętrznym”, „bezpieczeństwie narodowym” i „tradycyjnych wartościach” nie przynosiło oczekiwanego rezultatu – społeczeństwo, zmęczone konfliktami i polaryzacją, oczekiwało zupełnie innej narracji.

Jednak sztab nie wpadł w całkowitą panikę. Jeszcze tego samego dnia zlecono kolejne, pogłębione badanie, wykonane przez bardziej profesjonalną firmę zewnętrzną, która wcześniej współpracowała także z kancelarią premiera. To drugie badanie – choć również dalekie od optymizmu – dało pewną nadzieję. Wynikało z niego, że istnieje jeszcze potencjał mobilizacyjny wśród starszych wyborców, mieszkańców wsi i małych miasteczek. Przy odpowiednim przekazie i wsparciu ze strony telewizji publicznej oraz prawicowych mediów, kandydat PiS mógłby jeszcze zawalczyć o drugą turę.

W reakcji na te dane, w kampanii PiS zaszły błyskawiczne zmiany. Po pierwsze, zmieniono ton komunikacji – mniej konfrontacji, więcej „bliskości” i „rozmowy z ludźmi”. Kandydat ruszył w objazd po kraju, odwiedzając powiatowe miasta, parafie, lokalne targowiska. Po drugie, zmodyfikowano przekaz medialny: telewizja publiczna zaczęła akcentować sukcesy rządu w polityce społecznej (np. 800+, dopłaty do węgla, mieszkania bez wkładu własnego), a mniej mówić o „zagrożeniach z Berlina” czy „tęczowej rewolucji”.

Równocześnie aktywowano struktury partyjne w terenie. Lokalne komitety PiS dostały wytyczne, by zwiększyć działania typu door-to-door, organizować spotkania z seniorami, a także mobilizować lokalne organizacje społeczne i Koła Gospodyń Wiejskich. Zwiększono również budżet na reklamy w internecie, zwłaszcza na Facebooku i TikToku, gdzie do tej pory dominowała opozycja.

Pomimo tych działań, atmosfera w sztabie PiS pozostała napięta. W rozmowach prywatnych wielu działaczy przyznawało, że niezależnie od tego, co przyniesie pierwsza tura, „najgorsze jeszcze przed nami”. Wśród nich pojawiały się głosy, że PiS po raz pierwszy od 2015 roku traci kontrolę nad sytuacją – nie tylko politycznie, ale też psychologicznie. Wybory prezydenckie, choć formalnie dotyczą jednej osoby, były bowiem postrzegane jako plebiscyt zaufania do całej formacji.

Dodatkowo, z wewnętrznych analiz wynikało, że PiS tracił również na skutek działań własnych liderów. Jarosław Kaczyński, mimo że formalnie nie pełnił funkcji kandydata, nadal był utożsamiany z decyzjami i tonem całej kampanii. Jego ostatnie wystąpienia, pełne gniewu i agresji wobec przeciwników, tylko pogłębiały negatywny obraz partii. Co więcej, kolejne wypowiedzi polityków PiS o możliwych zmianach w konstytucji, podporządkowaniu sądów czy wyjściu z niektórych traktatów unijnych straszyły umiarkowany elektorat.

Mimo prób ratowania sytuacji, pierwsza tura okazała się trudna dla kandydata PiS. Choć ostatecznie udało mu się wejść do drugiej tury, to różnica głosów była mniejsza niż oczekiwano, a mobilizacja elektoratu opozycyjnego znacznie przekroczyła prognozy. Ostatecznie więc pierwotne ostrzeżenie: „będzie srogi wpier***”, nie spełniło się w pełni, ale było wyraźnym znakiem ostrzegawczym dla całego PiS.

W polityce sondaże nie są wyrocznią, ale bywają lustrem, w którym partie mogą – i powinny – się przeglądać. Dla PiS to lustro pokazało nie tylko rysy, ale pęknięcia, które trudno będzie zasłonić wyłącznie kampanijnym makijażem. Wyniki kolejnych badań – i ostateczny rezultat drugiej tury – pokażą, czy partia rządząca potrafi jeszcze dostroić się do emocji i oczekiwań Polaków, czy też rzeczywiście nadchodzi polityczny „wpier***”, który przewidzieli własni analitycy.