Jak nowy prezydent Polski może zmienić Europę

Wybory prezydenckie w Polsce to zawsze wydarzenie o dużym znaczeniu, nie tylko dla samego kraju, ale także dla całej Europy i w pewnych kontekstach — dla świata. Polska, jako szóste pod względem liczby ludności państwo Unii Europejskiej, odgrywa istotną rolę w kształtowaniu polityki kontynentu. Dodatkowo, jako jeden z kluczowych sojuszników NATO i lojalny partner Stanów Zjednoczonych, Warszawa ma silny głos w kwestiach bezpieczeństwa transatlantyckiego. Dlatego wybór nowego prezydenta Polski w 2025 roku może wpłynąć nie tylko na politykę wewnętrzną, ale również na układ sił w Unii Europejskiej i relacje między Europą a USA.

1. Europa: lider czy buntownik?

Polska od lat balansuje między rolą lojalnego członka UE a państwem, które kwestionuje niektóre zasady wspólnoty — szczególnie w kwestiach sądownictwa, migracji i wartości kulturowych. W zależności od tego, kto obejmie urząd prezydenta, Polska może albo jeszcze mocniej zaangażować się w projekt europejski, albo pogłębić eurosceptycyzm.

Jeśli prezydentem zostanie kandydat proeuropejski, współpracujący z rządem Donalda Tuska i popierający idee integracji europejskiej, Polska może stać się jednym z głównych motorów naprawy relacji wewnątrz UE. Warszawa mogłaby odegrać większą rolę w polityce klimatycznej, cyfryzacji, a przede wszystkim we wzmacnianiu wspólnej polityki obronnej Unii.

Z kolei wybór kandydata reprezentującego konserwatywno-narodowe skrzydło sceny politycznej — np. związanego z PiS lub ruchem suwerenistycznym — mógłby prowadzić do dalszych napięć z Brukselą. Takie napięcia były już widoczne w ostatnich latach, gdy Komisja Europejska zamroziła wypłatę funduszy z KPO z powodu kontrowersyjnych reform sądowych. Nowy prezydent, jeśli będzie kontynuował tę linię, może stać się symbolem „Europy wielu prędkości”, w której Polska gra na własnych zasadach.

2. Ukraina i bezpieczeństwo wschodniej flanki NATO

Kontekst geopolityczny sprawia, że nowy prezydent Polski będzie od razu postawiony przed poważnymi wyzwaniami. Wojna w Ukrainie nie tylko wstrząsnęła Europą, ale też całkowicie zmieniła postrzeganie bezpieczeństwa. Polska stała się najważniejszym zapleczem logistycznym i militarnym dla wsparcia Zachodu dla Kijowa.

Prezydent RP, jako najwyższy zwierzchnik Sił Zbrojnych, ma ogromne znaczenie w polityce obronnej. W zależności od wizji i podejścia nowej głowy państwa, Polska może albo utrzymać rolę jednego z liderów wspierających Ukrainę, albo — przy bardziej izolacjonistycznym prezydencie — ograniczyć swoją aktywność.

Proeuropejski i proatlantycki prezydent będzie zabiegał o dalszą obecność wojsk amerykańskich w Polsce, rozwój infrastruktury wojskowej i współpracę z Ukrainą na drodze do członkostwa w UE i NATO. To będzie również silny sygnał dla państw bałtyckich i Europy Środkowo-Wschodniej, że Polska nie tylko aspiruje do roli lidera regionalnego, ale realnie ją pełni.

3. Relacje z USA — test lojalności i partnerstwa

Stosunki polsko-amerykańskie, niezależnie od tego, kto zasiadał w Białym Domu, pozostawały stosunkowo stabilne. Ale nowy prezydent Polski może te relacje albo zacieśnić, albo nieco ochłodzić, zależnie od swojej orientacji geopolitycznej.

Prezydent otwarty na współpracę z USA może doprowadzić do nowych kontraktów wojskowych, większego zaangażowania w amerykańskie projekty obronne oraz bliskiej koordynacji w kwestiach globalnych — od Bliskiego Wschodu po Indo-Pacyfik. Polska jako „najbliższy sojusznik USA w Europie” — tak była określana w czasie administracji Trumpa — mogłaby zyskać jeszcze większe znaczenie, jeśli będzie dalej inwestować w obronność i współpracę wywiadowczą.

Jeśli natomiast nowy prezydent będzie krytyczny wobec amerykańskiej polityki, zwłaszcza w zakresie globalizacji, ekologii czy wpływu na europejskie wartości, może pojawić się napięcie — podobne do tego, które miało miejsce np. w relacjach między USA a Węgrami.

4. Gospodarka i zielona transformacja

Unia Europejska planuje ogromne inwestycje w zieloną transformację i gospodarkę cyfrową. Polska, jako beneficjent funduszy europejskich, może odegrać istotną rolę w realizacji tych planów — pod warunkiem, że nowy prezydent będzie wspierał te kierunki.

Prezydent promujący nowoczesność, innowacje i współpracę z sektorem prywatnym może otworzyć Polskę na nowe inwestycje zagraniczne, szczególnie z Europy Zachodniej i USA. Polska mogłaby stać się hubem dla technologii zielonych, energetyki wodorowej, czy elektromobilności w Europie Środkowo-Wschodniej.

Z kolei prezydent sceptyczny wobec zielonej agendy, który stawia na węgiel i niezależność energetyczną kosztem współpracy klimatycznej, może wywołać konflikty z Brukselą i zablokować dostęp do niektórych funduszy.
5. Wpływ symboliczny i ideologiczny

Prezydentura to nie tylko decyzje administracyjne. To także symbol — kierunku, wartości i aspiracji narodu. Nowy prezydent Polski będzie mieć możliwość kształtowania debaty publicznej nie tylko w kraju, ale też w Europie.

Jeśli prezydentem zostanie osoba liberalna, otwarta na różnorodność, tolerancję i równość — Polska może zostać postrzegana jako kraj, który wraca do wartości wspólnoty europejskiej. Taki prezydent może pozytywnie wpłynąć na wizerunek Polski na Zachodzie, który w ostatnich latach był mocno nadwyrężony.

Jeśli jednak wybór padnie na prezydenta konserwatywnego, broniącego „tradycyjnych wartości”, to Polska może ponownie stać się inspiracją dla innych eurosceptycznych środowisk — od Włoch po Francję i Niemcy. Wtedy wpływ Polski na Europę będzie bardziej ideologiczny niż polityczny.

Podsumowanie

Nowy prezydent Polski może stać się postacią kluczową nie tylko dla losów kraju, ale również dla kształtowania przyszłości Europy i relacji transatlantyckich. W zależności od tego, jaką drogę wybierze — integracji czy suwerenności, otwartości czy izolacji — może zdefiniować nową pozycję Polski w XXI wieku. Europa i Ameryka z uwagą obserwują Warszawę, bo wiedzą, że przyszłość Zachodu rozgrywa się nie tylko w Berlinie, Paryżu czy Brukseli — ale również w Pałacu Prezydenckim nad Wisłą.