Putin zapowiada odwet na Ukrainie. Ekspert mówi o użyciu broni nuklearnej przez Rosję
W ostatnich dniach napięcia na linii Moskwa–Kijów osiągnęły nowe apogeum po tym, jak Władimir Putin publicznie zapowiedział “ostry i zdecydowany odwet” wobec Ukrainy w odpowiedzi na rosnącą liczbę ataków na terytorium Rosji oraz wspieranie działań ofensywnych przez Zachód. Wypowiedź rosyjskiego prezydenta, utrzymana w zdecydowanym tonie, została odebrana przez wielu analityków jako nie tylko sygnał eskalacji, ale także jako możliwa zapowiedź użycia broni niekonwencjonalnej, w tym nuklearnej.
Eksperci wojskowi oraz komentatorzy polityczni na całym świecie zastanawiają się, czy Rosja rzeczywiście mogłaby sięgnąć po broń jądrową, czy też groźby te są elementem wojny psychologicznej i polityki zastraszania. Wśród najgłośniejszych głosów znalazła się wypowiedź pułkownika rezerwy oraz eksperta ds. bezpieczeństwa międzynarodowego, dr. Igora Sokołowa, który ostrzegł, że “użycie taktycznej broni nuklearnej przez Rosję nie jest już wykluczone, jeśli Kreml uzna, że zagrożone jest jego bezpieczeństwo egzystencjalne”.
Rosyjskie groźby jako element strategii
Władimir Putin nie po raz pierwszy odwołuje się do groźby użycia broni nuklearnej. Od początku pełnoskalowej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 roku Kreml wielokrotnie wspominał o “wszystkich dostępnych środkach”, które Rosja może wykorzystać w obronie swojego terytorium. Tym razem jednak kontekst jest szczególnie niepokojący: Ukraina zaczęła intensyfikować ataki na cele znajdujące się na terytorium Federacji Rosyjskiej, w tym rafinerie, linie kolejowe i lotniska wojskowe.
W przemówieniu, które zostało szeroko transmitowane przez rosyjskie media, Putin stwierdził, że “Rosja nie będzie dłużej tolerować aktów agresji, które mają na celu zniszczenie jej potencjału strategicznego” oraz że “każdy kolejny cios będzie spotykał się z natychmiastową i odpowiednią odpowiedzią”. Dodał też, że “ci, którzy sądzą, iż mogą bezkarnie atakować Rosję, popełniają śmiertelny błąd”.
Choć nie padły wprost słowa “broń nuklearna”, to język, jakim posłużył się Putin, był interpretowany przez wielu jako aluzja do możliwości użycia tego typu uzbrojenia, szczególnie w wariancie taktycznym — czyli na ograniczoną skalę, w celu zademonstrowania determinacji i możliwości odstraszających.
Czym jest taktyczna broń nuklearna?
Taktyczna broń nuklearna to rodzaj uzbrojenia jądrowego przeznaczonego do użycia na polu bitwy, a nie do niszczenia całych miast czy państw. Jej ładunki mają mniejszą siłę rażenia (zwykle od kilkunastu do kilkuset kiloton) i mogą być przenoszone przez artylerię, samoloty lub pociski krótkiego zasięgu.
Zdaniem dr. Sokołowa, właśnie tego typu broń mogłaby zostać użyta w sytuacji, gdyby Rosja chciała “wstrząsnąć” Zachodem i Ukrainą, pokazując, że jej groźby nie są puste. „Tego rodzaju atak miałby przede wszystkim znaczenie psychologiczne i strategiczne – byłby szokiem dla opinii publicznej i zmusiłby NATO do przemyślenia dalszego wspierania Ukrainy,” twierdzi ekspert.
Reakcje Zachodu i Ukrainy
W odpowiedzi na słowa Putina, prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski wezwał do zdecydowanej reakcji społeczności międzynarodowej. “Nie możemy pozwolić, aby świat szantażowany był przez państwo, które łamie wszelkie normy prawa międzynarodowego” – powiedział. Ukraina kontynuuje ofensywę, szczególnie w rejonie Donbasu i na południu kraju, gdzie stara się odzyskać terytoria okupowane przez Rosję.
Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Francja – wszystkie mocarstwa jądrowe – zareagowały natychmiast, podkreślając, że każda próba użycia broni nuklearnej spotka się z “katastrofalnymi konsekwencjami” dla Rosji. Pentagon podkreślił, że nie widzi jeszcze “konkretnego przygotowania do użycia broni jądrowej”, ale sytuacja jest stale monitorowana.
Scenariusze i ryzyko eskalacji
Scenariusze użycia taktycznej broni nuklearnej są analizowane przez wiele ośrodków badawczych, takich jak RAND Corporation czy Międzynarodowy Instytut Studiów Strategicznych (IISS). Najbardziej prawdopodobnym według nich wariantem byłby ograniczony atak jądrowy na mniej zaludniony obszar Ukrainy, z zamiarem wywołania paniki, złamania oporu oraz wymuszenia negocjacji.
Jednak ryzyko eskalacji takiego działania jest ogromne. NATO mogłoby w odpowiedzi uderzyć konwencjonalnie w rosyjskie wojsko, zwiększając szansę na szeroko zakrojony konflikt. Zdaniem wielu ekspertów, to scenariusz, którego obie strony pragną uniknąć – jednak sytuacja może łatwo wymknąć się spod kontroli.
Perspektywa wewnętrzna w Rosji
Groźby Putina są także skierowane do odbiorcy wewnętrznego. W obliczu rosnącej liczby strat na froncie, trudności gospodarczych oraz niepokojów społecznych, prezydent Rosji może chcieć wzmocnić swój autorytet i pokazać, że wciąż trzyma władzę twardą ręką. Retoryka nuklearna doskonale wpisuje się w propagandowy przekaz o “oblężonej twierdzy”, które
j cały świat próbuje zaszkodzić.
Rosyjskie społeczeństwo, choć w dużej mierze kontrolowane przez media państwowe, wykazuje rosnące zmęczenie wojną. Ewentualne użycie broni jądrowej, nawet w wersji taktycznej, mogłoby jednak jeszcze silniej spolaryzować społeczeństwo – zarówno w kraju, jak i na emigracji.
Co dalej?
W najbliższych tygodniach sytuacja może się dalej zaostrzać. Ukraina nie zamierza rezygnować z działań ofensywnych, a Rosja będzie kontynuować swoją strategię zastraszania. Czy Putin rzeczywiście zdecyduje się na krok tak ekstremalny, jak użycie broni jądrowej? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi.
Eksperci są zgodni co do jednego: każde takie działanie byłoby bezprecedensowym ciosem w porządek międzynarodowy i mogłoby uruchomić lawinę wydarzeń, które trudno dziś przewidzieć. Dlatego dyplomacja, choć zepchnięta na dalszy plan, pozostaje jedynym realnym narzędziem zapobieżenia najgorszemu scenariuszowi.
