SBU: W Rzeszowie doszło do zamachu na Zełenskiego. Za tym stał Polak
W czerwcu 2025 roku media w Polsce i na Ukrainie obiegła sensacyjna wiadomość: Służba Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU) poinformowała, że udaremniono próbę zamachu na prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego, do której miało dojść w Rzeszowie. Według ukraińskich służb, za planowaniem zamachu stał obywatel Polski, który działał na zlecenie rosyjskich służb specjalnych. Sprawa odbiła się szerokim echem nie tylko w Polsce i na Ukrainie, ale również na arenie międzynarodowej, ponieważ pokazuje, jak daleko Rosja gotowa jest się posunąć, aby zrealizować swoje cele geopolityczne.
Do rzekomego zamachu miało dojść na lotnisku Rzeszów–Jasionka, które od początku pełnowymiarowej inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 roku odgrywało kluczową rolę jako główny kanał transportu pomocy wojskowej i humanitarnej dla Ukrainy. To właśnie przez Rzeszów wielokrotnie przejeżdżali nie tylko ukraińscy dygnitarze, ale także prezydent USA Joe Biden i wielu innych światowych liderów. Rzeszów stał się więc swoistym „tylnym zapleczem wojennym” NATO i UE. Z tej przyczyny rosyjskie służby od dawna miały ten punkt na swoim celowniku.
Według informacji przekazanych przez SBU, głównym podejrzanym o przygotowywanie zamachu jest obywatel Polski, były wojskowy o imieniu Paweł K. Mężczyzna miał działać jako informator rosyjskiego wywiadu wojskowego – GRU. SBU podaje, że Paweł K. został zwerbowany przez Rosjan i miał za zadanie zbierać informacje o trasach przemieszczania się prezydenta Zełenskiego, w szczególności w czasie jego pobytów w Polsce. Celem miało być umożliwienie przeprowadzenia skutecznego zamachu, z użyciem snajpera lub drona.
Zatrzymanie Pawła K. nastąpiło w kwietniu 2024 roku dzięki współpracy SBU i polskiej Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW). Polskie służby wszczęły śledztwo i objęły podejrzanego nadzorem operacyjnym. Po zebraniu materiału dowodowego, mężczyzna został tymczasowo aresztowany, a w maju 2025 roku skierowano do sądu akt oskarżenia. Prokuratura zarzuca mu m.in. działalność na rzecz obcego wywiadu, planowanie aktu terrorystycznego oraz działanie na szkodę Rzeczypospolitej Polskiej.
Z informacji opublikowanych przez SBU wynika, że mężczyzna miał za zadanie rozpoznać środki bezpieczeństwa stosowane na lotnisku Rzeszów–Jasionka oraz ustalić moment, w którym Zełenski pojawi się w obiekcie. Gdyby udało mu się przekazać te dane rosyjskim służbom, możliwe byłoby zorganizowanie zamachu – np. poprzez rozmieszczenie ładunku wybuchowego, ataku snajperskiego lub użycie drona-kamikadze. SBU twierdzi, że Rosjanie rozważali kilka scenariuszy – wszystkie z nich kończyły się fizyczną eliminacją prezydenta Ukrainy.
Warto zauważyć, że to nie pierwsza próba zamachu na Zełenskiego, o której informują ukraińskie służby. Od początku rosyjskiej inwazji w 2022 roku, SBU i inne agencje kilkukrotnie udaremniały próby zamachu, zarówno w Kijowie, jak i na innych terenach. W maju 2024 roku ujawniono operację rozbicia siatki rosyjskich agentów, która planowała zamachy na najważniejszych dowódców wojskowych Ukrainy – w tym generała Wałerija Załużnego i szefa Głównego Zarządu Wywiadu Kyryła Budanowa.
Sprawa polskiego obywatela Pawła K. jest jednak szczególna z kilku powodów. Po pierwsze, pokazuje, że rosyjskie służby intensywnie działają także na terenie krajów NATO, wykorzystując do tego lokalnych obywateli. Po drugie, wskazuje na istnienie potencjalnych luk w bezpieczeństwie operacyjnym, nawet w takich miejscach jak Rzeszów–Jasionka, które objęte są szczególnym nadzorem. Po trzecie, zmusza polskie służby do dokładniejszego przyjrzenia się wpływom rosyjskim i możliwej obecności uśpionych agentów.
Zarówno w Polsce, jak i na Ukrainie sprawa wywołała liczne komentarze. Szef MSWiA Tomasz Siemoniak potwierdził działania ABW i podkreślił, że Polska traktuje sprawy związane z bezpieczeństwem sojuszników niezwykle poważnie. Z kolei szef SBU Wasyl Maliuk wskazał, że zamach planowany przez rosyjskie służby był kolejnym dowodem na terrorystyczny charakter działań Kremla.
Służby nie podały szczegółów dotyczących tego, jak dokładnie Rosjanie zwerbowali Pawła K., ale wiadomo, że miał on przeszłość wojskową i przez długi czas wykazywał postawy prorosyjskie. Być może to właśnie jego poglądy i słabość do ZSRR stały się powodem, dla którego znalazł się na celowniku GRU. W przeszłości SBU i inne europejskie służby wskazywały, że Rosja często werbuje osoby w starszym wieku, które są podatne na wpływy propagandy lub mają długi wobec państwa.
Według ukraińskiego wywiadu, cała operacja była prowadzona bezpośrednio przez funkcjonariuszy GRU, przy współpracy z oficerami FSB. Oprócz Pawła K., zatrzymano także dwóch ukraińskich oficerów, którzy również mieli być powiązani z siatką organizującą zamach. Działania służb były koordynowane w ramach wspólnej grupy zadaniowej, która od miesięcy monitorowała potencjalne zagrożenia wobec najważniejszych osób w państwie.
W związku z tą sprawą, w Polsce nasilają się wezwania do zwiększenia czujności wobec wpływów rosyjskich, szczególnie w kontekście wojny informacyjnej i cyberataków. Eksperci ds. bezpieczeństwa sugerują, że Rosja nie tylko wykorzystuje działania zbrojne, ale także infiltrację i prowokacje, aby destabilizować państwa wspierające Ukrainę. Zamach na Zełenskiego w Rzeszowie miałby więc nie tylko wymiar fizyczny, ale też symboliczny – pokazanie, że nawet na terytorium NATO prezydent Ukrainy nie może czuć się bezpieczny.
Sprawa ta będzie prawdopodobnie miała swoje konsekwencje w relacjach polsko-ukraińskich oraz w działaniach służb specjalnych na przyszłość. Dla wielu osób to również ostrzeżenie: wojna toczy się nie tylko na polach bitewnych Donbasu, ale także w zaciszach portów lotniczych, na ekranach komputerów i w sercach ludzi, których Rosja potrafi przekonać do zdrady.
Zamach nie doszedł do skutku – i to dzięki dobrej współpracy służb ukraińskich i polskich. Ale pytania pozostają: ilu jeszcze takich Pawłów K. może działać w ukryciu? Jakie są kolejne cele rosyjskich służb? I co musi się wydarzyć, żeby Zachód zaczął jeszcze poważniej traktować zagrożenie ze strony Rosji?
