Protest wyborczy Romana Giertycha. Jest ruch Adama Bodnara

Wybory parlamentarne w Polsce w 2023 roku miały być symbolicznym zakończeniem ośmioletnich rządów Prawa i Sprawiedliwości (PiS) oraz początkiem nowego rozdziału w historii polskiej demokracji. Jednak nawet po ogłoszeniu wyników emocje nie opadły, a atmosfera wokół wyborów senackich i sejmowych wciąż pozostaje napięta. Jednym z najbardziej medialnych wydarzeń po wyborach stał się protest wyborczy złożony przez Romana Giertycha, adwokata, byłego wicepremiera i posła na Sejm, który w 2023 roku uzyskał mandat senatora. Do sprawy szybko dołączył minister sprawiedliwości Adam Bodnar, co wskazuje, że temat może mieć nie tylko wymiar prawny, ale i polityczny.

Kontekst wyborów i kandydatura Romana Giertycha

Roman Giertych startował w wyborach do Senatu z województwa świętokrzyskiego jako kandydat Koalicji Obywatelskiej. Jego kampania była jednym z najbardziej obserwowanych przypadków powrotu do polityki po latach nieobecności. Dawny lider Ligi Polskich Rodzin (LPR) przeszedł polityczną metamorfozę, stając się krytykiem rządów PiS i bliskim sojusznikiem Donalda Tuska. Jego zwycięstwo w okręgu uważanym za bastion prawicy wywołało zdumienie, ale też kontrowersje.

Po ogłoszeniu wyników wyborów pojawiły się doniesienia o możliwych nieprawidłowościach w niektórych komisjach wyborczych. Chodziło m.in. o rozbieżności między liczbą wydanych kart do głosowania a liczbą oddanych głosów, błędnie wypełnione protokoły oraz podejrzenia o celowe unieważnianie niektórych kart. Roman Giertych postanowił zareagować i złożył formalny protest wyborczy do Sądu Najwyższego.

Treść protestu Giertycha

Giertych w swoim piśmie do Sądu Najwyższego zarzucił, że w kilku komisjach doszło do poważnych uchybień, które mogły mieć wpływ na wynik wyborów. Wskazywał na sytuacje, w których:

liczba głosów oddanych na jego konkurenta była zawyżona względem faktycznych kart wyborczych,

w protokołach komisji brakowało wymaganych podpisów,

doszło do nieprawidłowego unieważniania głosów oddanych na niego.

Giertych zapowiedział, że nie zamierza tej sprawy odpuścić, ponieważ – jego zdaniem – „od uczciwości wyborów zależy wiarygodność całego systemu demokratycznego”. Protest nie dotyczy tylko jego mandatu, ale ma być również aktem obrony zasad państwa prawa. Jak podkreślił w mediach społecznościowych: „Nie chodzi o mnie. Chodzi o to, by żadne wybory w Polsce nie były sfałszowane, choćby częściowo.”

Ruch Adama Bodnara

Sprawa nie przeszła bez echa w Ministerstwie Sprawiedliwości. Adam Bodnar, znany obrońca praw człowieka, konstytucjonalista i obecny minister sprawiedliwości w rządzie Donalda Tuska, zdecydował się zareagować. Jego resort rozpoczął analizę protestów wyborczych zgłoszonych nie tylko przez Giertycha, ale także przez inne osoby i komitety wyborcze. Łącznie wpłynęło kilkaset protestów do Sądu Najwyższego, co samo w sobie jest sygnałem niepokojącym.

Adam Bodnar, który od początku kadencji deklaruje przywracanie niezależności sądów i praworządności, podjął decyzję o złożeniu wniosku o szczegółową kontrolę procedur stosowanych przez Państwową Komisję Wyborczą (PKW). Zapowiedział również reformę zasad rozpatrywania protestów wyborczych, wskazując na potrzebę większej przejrzystości i niezależności w orzekaniu przez Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego – organu, który zajmuje się rozstrzyganiem protestów wyborczych.

Polityczne tło i możliwe konsekwencje

Protest Giertycha oraz ruch Bodnara mają nie tylko wymiar prawny, ale też głęboki kontekst polityczny. Opozycja zarzuca byłemu rządowi PiS próbę podporządkowania struktur wyborczych i sądowniczych własnym interesom. Giertych wielokrotnie publicznie mówił, że część struktur państwowych była wykorzystywana do celów partyjnych, w tym także do „ochrony własnych wyników wyborczych”.

Sprawa może mieć także wpływ na przyszłość polityczną Giertycha. Jeśli Sąd Najwyższy uzna, że doszło do istotnych nieprawidłowości, możliwe będzie powtórzenie głosowania w niektórych komisjach, a w skrajnym przypadku – nawet unieważnienie wyniku w całym okręgu. To byłby precedens na skalę ogólnopolską, który mógłby wywołać lawinę podobnych roszczeń w innych regionach.

Reakcje opinii publicznej i środowisk prawniczych

Sprawa protestu Giertycha podzieliła opinię publiczną. Część komentatorów twierdzi, że Giertych działa z pobudek politycznych i stara się nagłośnić swoją osobę w kontekście przyszłych wyborów – być może prezydenckich. Inni widzą w nim obrońcę demokracji, który nie boi się stanąć przeciwko systemowi, który – ich zdaniem – przez lata był zdominowany przez jedną partię.

Środowiska prawnicze w większości popierają postulat Giertycha dotyczący konieczności przejrzystości i uczciwości procesu wyborczego. Wskazują przy tym, że obecne przepisy nie dają wystarczających narzędzi do skutecznego i szybkiego wykrywania fałszerstw wyborczych, zwłaszcza tych subtelnych, dokonywanych na poziomie lokalnym.

Co dalej?

Ostateczną decyzję w sprawie protestu wyborczego Romana Giertycha podejmie Sąd Najwyższy. Postępowanie może potrwać kilka tygodni, a jego wynik będzie bacznie obserwowany przez media, polityków i obywateli. Niezależnie od werdyktu, sprawa już wpłynęła na debatę publiczną o kondycji polskiej demokracji i systemu wyborczego.

Adam Bodnar zapowiedział, że jego resort przedstawi pakiet reform zwiększających kontrolę nad przebiegiem wyborów. W grę wchodzi m.in. powołanie niezależnej komisji ds. monitorowania procesu wyborczego oraz nowelizacja kodeksu wyborczego, by zwiększyć transparentność i umożliwić lepsze dochodzenie ewentualnych nieprawidłowości.

Podsumowanie

Protest wyborczy Romana Giertycha to nie tylko indywidualna batalia o uczciwość jednego mandatu senackiego. To symbol szerszego problemu zaufania do procesu wyborczego w Polsce. Reakcja Adama Bodnara i jego resortu pokazuje, że nowa władza chce poważnie potraktować ten sygnał i dokonać potrzebnych reform. Czy protest zostanie uwzględniony przez Sąd Najwyższy? Czy Polska wyciągnie z tej sytuacji wnioski systemowe? Odpowiedzi na te pytania zadecydują o kształcie demokracji w najbliższych latach.