Propozycja Karola Nawrockiego, by zwiększyć kwotę wolną od podatku, to pułapka? Wyjaśniamy
Karol Nawrocki, nowo wybrany prezydent RP, w swoich ostatnich wypowiedziach publicznych jasno zadeklarował poparcie dla radykalnego zwiększenia kwoty wolnej od podatku – aż do poziomu 60 000 zł rocznie. Dla wielu obywateli brzmi to jak spełnienie obietnic wyborczych i znacząca ulga podatkowa. Jednak eksperci i politycy ostrzegają, że może to być finansowa pułapka – zarówno dla państwa, jak i dla samych obywateli. W tym artykule analizujemy, co dokładnie oznacza propozycja Karola Nawrockiego, jakie są jej skutki i czy faktycznie może okazać się niebezpieczna.
Czym jest kwota wolna od podatku?
Kwota wolna od podatku to wartość dochodu, od którego nie trzeba odprowadzać podatku PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych). Oznacza to, że osoba, której roczny dochód nie przekracza tej kwoty, nie płaci podatku dochodowego. Jeżeli dochód przekracza ten próg, podatek naliczany jest tylko od nadwyżki.
Obecnie (stan na czerwiec 2025 roku), kwota wolna wynosi 30 000 zł, co oznacza, że osoby zarabiające mniej niż ta kwota nie płacą podatku dochodowego. W 2022 roku rząd Zjednoczonej Prawicy wprowadził tę zmianę w ramach tzw. Polskiego Ładu. To była największa zmiana od lat w systemie podatkowym.
Co proponuje Karol Nawrocki?
Karol Nawrocki zapowiedział, że poprze lub nawet sam zainicjuje ustawę, która zwiększy kwotę wolną od podatku do 60 000 zł rocznie. Jak podkreślił, chodzi o „realne wsparcie klasy średniej i ludzi pracy”, a także „powrót do idei sprawiedliwości podatkowej”.
Co więcej, nowy prezydent zapowiedział, że jeśli Sejm nie będzie chciał procedować takiego rozwiązania, sam skorzysta ze swojej prerogatywy inicjatywy ustawodawczej. Tym samym obiecuje działania w duchu jednej z kluczowych obietnic Koalicji Obywatelskiej zawartych w programie „100 konkretów na 100 dni”.
Jakie były reakcje polityczne?
Zapowiedź Nawrockiego została entuzjastycznie przyjęta przez jego elektorat, a także przez część obywateli zmęczonych wysokimi kosztami życia. Niemniej jednak wśród ekspertów pojawiły się poważne wątpliwości. Wielu komentatorów zauważa, że taka zmiana, choć atrakcyjna z punktu widzenia obywatela, może być katastrofalna dla budżetu państwa.
Premier Donald Tusk nie odniósł się wprost do wypowiedzi Nawrockiego, jednak przedstawiciele Ministerstwa Finansów oraz politycy Trzeciej Drogi i Lewicy zwracają uwagę, że tak kosztowna reforma musi być dokładnie przemyślana i poprzedzona analizami skutków finansowych.
Ile to będzie kosztować?
Według wyliczeń Ministerstwa Finansów, podniesienie kwoty wolnej od podatku do 60 000 zł oznaczałoby spadek wpływów do budżetu państwa o około 56 miliardów złotych rocznie. To olbrzymia kwota – porównywalna z łącznymi wydatkami na system opieki zdrowotnej w Polsce.
Dla porównania:
całkowite wpływy z podatku PIT w 2024 roku wyniosły ok. 100 mld zł,
obniżenie wpływów o ponad połowę oznaczałoby konieczność znalezienia innych źródeł finansowania – albo przez podwyżkę innych podatków, albo przez radykalne cięcia wydatków publicznych.
Pułapka fiskalna?
Wielu ekonomistów zwraca uwagę, że pomysł Nawrockiego może być tzw. „pułapką fiskalną”. Co to oznacza? Państwo, rezygnując z części dochodów z podatków, stawia się w sytuacji, w której:
musi ograniczyć inwestycje publiczne (np. w edukację, zdrowie, infrastrukturę),
może zmuszony być do podnoszenia innych danin – np. VAT-u, składek ZUS lub podatków lokalnych,
zwiększy deficyt budżetowy, co w obecnych realiach (procedura nadmiernego deficytu w UE) może prowadzić do poważnych konsekwencji, w tym kar finansowych z Brukseli.
Czy wszyscy zyskają?
Choć zwiększenie kwoty wolnej od podatku z pozoru wydaje się korzystne dla wszystkich, w praktyce największym beneficjentem takiej reformy byliby:
osoby zarabiające między 30 000 a 120 000 zł rocznie – czyli klasa średnia,
samozatrudnieni, którzy rozliczają się na zasadach ogólnych,
osoby pracujące na umowach o pracę bez ulg podatkowych.
Natomiast:
osoby z najniższymi dochodami (poniżej 30 000 zł) nie odczują zmiany – bo i tak nie płacą podatku PIT,
emeryci z niskimi świadczeniami także nie zyskają, ponieważ wiele z nich już teraz jest zwolnionych z PIT,
samorządy mogą stracić znaczną część swoich wpływów – ponieważ udział w PIT to istotna część ich budżetów.
Alternatywne propozycje
Część ekspertów i polityków sugeruje, że zamiast drastycznego podnoszenia kwoty wolnej, lepszym rozwiązaniem byłoby:
stopniowe podnoszenie kwoty wolnej (np. do 40 000 zł),
ulgi podatkowe dla rodzin z dziećmi,
reformy systemu składek ZUS i zdrowotnych, które obecnie są głównym obciążeniem dla pracujących.
Niektórzy ekonomiści uważają, że warto rozważyć tzw. degresywną ulgę podatkową – czyli taką, która maleje wraz ze wzrostem dochodu, aby lepiej wspierać osoby o niższych zarobkach.
Podsumowanie
Propozycja Karola Nawrockiego, by zwiększyć kwotę wolną od podatku do 60 000 zł, bez wątpienia brzmi atrakcyjnie. W teorii oznaczałaby znaczącą ulgę podatkową dla milionów Polaków. W praktyce jednak może okazać się pułapką – zarówno dla finansów państwa, jak i dla obywateli.
Jeśli reforma zostanie wprowadzona bez jednoczesnego zabezpieczenia finansowego, może doprowadzić do ograniczenia usług publicznych, zadłużenia państwa, a nawet do konieczności podnoszenia innych podatków. Warto pamiętać, że podatki są nie tylko źródłem obciążeń, ale też fundamentem funkcjonowania państwa.
Dlatego też kluczowe jest, aby tego typu zmiany były poprzedzone dokładnymi analizami, konsultacjami społecznymi i osadzone w realiach ekonomicznych. W przeciwnym razie może się okazać, że dobrze brzmiąca obietnica zamieni się w finansowy koszmar.
