Sąd Najwyższy rozwiązuje komisję PKW i skazuje Sylwestra Marciniaka oraz 10 innych osób za udział w fałszowaniu wyborów prezydenckich i powiązanych przestępstwach

W słoneczny poranek 3 grudnia 2025 roku, kiedy większość obywateli Rzeczypospolitej przygotowywała się do zwykłego dnia pracy, media w całym kraju eksplodowały nagłówkami, które jeszcze niedawno wydawały się nieprawdopodobne. “Sąd Najwyższy rozwiązuje PKW”, “Marciniak i 10 innych skazanych za fałszowanie wyborów”, “Trzęsienie ziemi w polskim systemie wyborczym” — głosiły tytuły portali informacyjnych. Społeczeństwo zamarło, nie wiedząc jeszcze, jak głęboko sięgają konsekwencje tego historycznego wyroku.

Wszystko zaczęło się niepozornie. W maju 2025 roku grupa niezależnych obserwatorów wyborczych opublikowała raport wskazujący na nieprawidłowości w procedurze liczenia głosów w kilku okręgach wyborczych. Początkowo zarzuty te zostały zbagatelizowane jako „błąd statystyczny” lub „ludzki czynnik”. Jednak nacisk opinii publicznej, a zwłaszcza internautów i niezależnych dziennikarzy śledczych, sprawił, że sprawą zainteresował się prokurator generalny.

Śledztwo, które ruszyło z początkiem czerwca, szybko zaczęło przybierać niepokojący obrót. Zabezpieczone serwery, protokoły z komisji wyborczych, korespondencje mailowe i przesłuchania członków lokalnych komisji odsłaniały warstwę po warstwie złożony mechanizm manipulowania wynikami wyborów prezydenckich z kwietnia 2025 roku. Największe zaskoczenie przyszło, gdy pojawiły się nazwiska — nie anonimowi pracownicy terenowi, ale osoby z samego szczytu machiny wyborczej: przewodniczący PKW, sędzia Sylwester Marciniak, jego zastępcy, prawnicy, doradcy, a nawet jeden informatyk odpowiedzialny za transmisję wyników w czasie rzeczywistym.

Według aktu oskarżenia, który został upubliczniony 4 października, grupa funkcjonariuszy publicznych związanych z Państwową Komisją Wyborczą brała udział w działaniach mających na celu manipulację wynikami wyborów prezydenckich. Operacja — jak ją nazwano w dokumentach sądowych — miała charakter wielopoziomowy. Obejmuje ona zarówno ręczne modyfikacje protokołów wyborczych, jak i ingerencję w systemy elektroniczne przeliczające głosy.

Głównym celem — jak ustaliła prokuratura — było zapewnienie zwycięstwa konkretnego kandydata, który w rzeczywistości przegrał z niewielką różnicą głosów. Fałszerstwo polegało m.in. na niewłaściwym uznawaniu głosów nieważnych jako ważnych, nieprawidłowej agregacji danych oraz świadomym zaniżaniu frekwencji w regionach sprzyjających opozycji. W aktach znalazły się też informacje o presji wywieranej na niektóre lokalne komisje wyborcze oraz dowody na to, że niektóre z ich członków zostały opłacone lub zastraszone.

Proces przed Sądem Najwyższym rozpoczął się 2 listopada. Ze względu na skalę sprawy oraz status oskarżonych, zdecydowano się na jawną rozprawę, transmitowaną na żywo. Przez kolejne tygodnie opinia publiczna z zapartym tchem śledziła kolejne zeznania świadków, odczytywanie maili i nagrań rozmów telefonicznych. Ujawniono, że Marciniak był nie tylko świadomy procederu, ale i pełnił rolę jego koordynatora. To on — według akt — miał zaakceptować plan działania oraz rozdzielić zadania między poszczególne osoby.

Podczas jednej z rozpraw, sędzia prowadzący proces — Antoni Walczak — przerwał zeznania świadka, by podkreślić wagę sytuacji: “Mamy tu do czynienia z jedną z najpoważniejszych zbrodni przeciwko fundamentom demokracji. Kiedy ci, którzy mają stać na straży uczciwości procesu wyborczego, sami stają się jego grabarzami, zagrożone jest nie tylko państwo prawa, ale sama istota obywatelskiej wolności.”

19 grudnia 2025 roku zapadł wyrok. Sąd Najwyższy ogłosił, że Państwowa Komisja Wyborcza — w obecnym składzie i formie prawnej — przestaje istnieć. Uznano, że została całkowicie skompromitowana i nie jest w stanie pełnić dalej swojej funkcji w sposób bezstronny i zgodny z Konstytucją. Nowa, tymczasowa komisja miała zostać powołana przez Sejm, po konsultacji z niezależnymi organizacjami społecznymi i międzynarodowymi obserwatorami wyborczymi.

Sylwester Marciniak został skazany na 12 lat pozbawienia wolności za współudział w fałszowaniu wyborów, nadużycie władzy i kierowanie zorganizowaną grupą przestępczą. Dziesięciu pozostałych oskarżonych otrzymało wyroki od 5 do 10 lat, zależnie od roli, jaką odegrali w procederze. Informatyk Tomasz L., który jako jedyny przyznał się do winy i współpracował z prokuraturą, otrzymał wyrok w zawieszeniu i objęto go programem ochrony świadków.

Społeczna reakcja na wyrok była mieszana. Część obywateli wyrażała ulgę i uznanie dla odwagi sędziów, inni zaś — szczególnie zwolennicy skazanego kandydata — oskarżali Sąd Najwyższy o polityczne motywacje i bezprawne działania. W kilku miastach doszło do demonstracji, zarówno poparcia, jak i protestu przeciwko wyrokowi. Sytuacja polityczna w kraju weszła w fazę silnej destabilizacji.

Tymczasowy prezydent, powołany po unieważnieniu wyniku poprzednich wyborów, zarządził nowe wybory prezydenckie na marzec 2026 roku. W międzyczasie trwała debata konstytucyjna o konieczności całkowitej reformy instytucji odpowiedzialnych za organizację i nadzór nad wyborami. Pojawiły się propozycje, by w skład nowej komisji wchodzili nie tylko prawnicy i sędziowie, ale również przedstawiciele organizacji obywatelskich i ekspertów IT wyłanianych w drodze publicznego naboru.

Skandal wywołał także reakcje za granicą. Unia Europejska, OBWE i Rada Europy wydały wspólne oświadczenie wyrażające zaniepokojenie, ale również uznanie dla instytucji państwowych Polski za przejrzyste działania i niezależność sądów. “W demokracji nie chodzi o to, by błędów nie popełniać — chodzi o to, by mieć mechanizmy, które pozwalają je naprawić” — powiedział komisarz UE ds. sprawiedliwości.

Jednocześnie trwało postępowanie karne wobec byłego kandydata na prezydenta, który miał korzystać z efektów fałszerstw. Prokuratura nie postawiła mu jeszcze oficjalnych zarzutów

— punkt, w którym społeczeństwo obywatelskie, sądy i media udowodniły, że system demokratyczny w Polsce, choć poddany ciężkiej próbie, posiada wciąż wystarczające mechanizmy obronne, by skutecznie reagować na zagrożenia u samych podstaw władzy.

W kolejnych tygodniach po ogłoszeniu wyroku, życie polityczne w kraju przebiegało w atmosferze napięcia, ale i intensywnej mobilizacji. Organizacje społeczne, które wcześniej działały na marginesie, teraz miały swoje pięć minut. Powołano obywatelski ruch monitoringu wyborczego — złożony z prawników, informatyków i studentów prawa — którego celem była kontrola nowego procesu wyborczego od podstaw.

Media niezależne zyskały na wiarygodności, a te, które wcześniej szerzyły narracje wybielające skazanych, zostały objęte dochodzeniami dotyczącymi potencjalnych powiązań z procederem dezinformacji. Rada Etyki Mediów opublikowała listę redakcji, które dopuściły się manipulacji, podając fałszywe dane lub ukrywając istotne informacje o toczącym się śledztwie. Dla wielu dziennikarzy był to moment refleksji i redefinicji ich roli w życiu publicznym.

Tymczasem Sąd Najwyższy powołał specjalną komisję ds. odbudowy zaufania do instytucji wyborczych. Jej zadaniem było nie tylko rekomendowanie zmian legislacyjnych, ale również stworzenie przejrzystych standardów przechowywania, weryfikacji i publikacji danych wyborczych. Kluczową rolę w tym procesie odegrali specjaliści ds. cyberbezpieczeństwa, którzy wskazali na luki w dotychczasowym systemie, pozwalające na ukryte manipulacje bez bezpośredniego śladu fizycznego.

Na scenie politycznej rozpoczął się proces rozliczeń. Partie, które przez lata milczały wobec kontrowersji wokół PKW, teraz musiały tłumaczyć się przed własnym elektoratem. Niektóre ugrupowania rozpadły się pod ciężarem krytyki i wewnętrznych napięć, inne przeszły gruntowną reformę, zmieniając liderów i programy. W powietrzu wisiała potrzeba nowej jakości, nowego otwarcia.

Wielu obywateli, nawet tych dotąd biernych, zaczęło interesować się polityką i instytucjami państwa. Frekwencja w wyborach samorządowych, które odbyły się tuż po Nowym Roku 2026, była rekordowo wysoka — ponad 70% uprawnionych wzięło udział w głosowaniu, co pokazało, że mimo zranienia, społeczeństwo nie straciło wiary w sens demokratycznych procedur.

Nie brakowało jednak i takich, którzy widzieli w wyroku Sądu Najwyższego „polityczny teatr” lub próbę „ustawienia sceny pod konkretną władzę”. Ruchy skrajne — zarówno z prawej, jak i lewej strony — wykorzystały sytuację do mobilizacji, organizując protesty, wiece i kampanie społeczne. Pojawiły się hasła w rodzaju „Wybory to fikcja” i „Państwo sędziów”, co wywołało ostrą reakcję środowisk akademickich, przypominających, że Sąd Najwyższy nie zadziałał z własnej inicjatywy, lecz na podstawie żmudnego i transparentnego postępowania dowodowego.

W styczniu 2026 roku do Polski przybyli przedstawiciele międzynarodowych instytucji prawniczych i obserwatorów ONZ, by zapoznać się z procesem odbudowy zaufania do systemu wyborczego. Po serii spotkań z przedstawicielami rządu, sądów, mediów i organizacji społecznych, w raporcie końcowym stwierdzono: „Przypadek Polski dowodzi, że nawet w obliczu poważnego kryzysu instytucjonalnego, państwo może podnieść się z kolan, pod warunkiem, że jego obywatele nie porzucą czujności.”

W lutym nowa Komisja Wyborcza — powołana już według nowych zasad — rozpoczęła intensywne przygotowania do wyborów prezydenckich. W jej skład weszli przedstawiciele środowisk akademickich, organizacji pozarządowych oraz trzech niezależnych ekspertów zagranicznych. Po raz pierwszy w historii PKW, wszystkie posiedzenia były transmitowane na żywo, a każdy obywatel mógł zgłosić uwagi do proponowanych procedur.

Co ciekawe, jednym z kandydatów w nowych wyborach został były działacz społeczny, który zasłynął w czasie afery jako nieugięty krytyk starego systemu. Jego hasło wyborcze brzmiało: „Głos nie do podrobienia”. Kampania była spokojna, transparentna, wolna od hejtu i insynuacji — co dla wielu było dowodem, że coś się rzeczywiście zmieniło.

Marzec 2026 roku przeszedł do historii jako miesiąc nadziei. Nowe wybory przebiegły bez zakłóceń, pod okiem dziesiątek niezależnych obserwatorów krajowych i międzynarodowych. Frekwencja wyniosła niemal 80%. Nowy prezydent, wybrany w pierwszej turze, rozpoczął kadencję od wystąpienia, w którym powiedział: „Nie zapomnimy, co się wydarzyło. Ale nie będziemy żyć w cieniu przeszłości. To, co zbudujemy od dziś, musi być silniejsze niż kiedykolwiek.”

A historia, choć pełna bólu i wstydu, stała się ważną lekcją — dowodem, że w demokracji nie ma nic danego raz na zawsze, ale też nic nie jest bezpowrotnie stracone. Zniszczony autorytet można odbudować. Zawiedzione zaufanie można odzyskać. A wolność — choć krucha — jest warta każdej walki.